TÜRKİYE’DE 3 MİLYAR DOLARLIK KONGRE!
2013 yılını 34.9 milyon ziyaretçi ve 32.3 milyar dolarlık turizm geliri ile kapatan Türkiye, artık sadece kum, deniz, güneş değil tarih, kültür ve kongre turizmi ile sesini duyuruyor. İstanbul başta olmak üzere Antalya, Ankara, İzmir, Bursa, Kuşadası'nda bulunun kongre merkezleri yıl içinde onlarca uluslararası kongreyi ağırlar hale geldi. 10 yıl önce Türkiye’de 500 ve üstü kişiyi bir araya getiren uluslararası ölçekte 80 kongre yapılırken, 2012’de bu rakam 179’a, 2013 yılında ise 196’ya ulaştı. Bir başka deyişle, 10 yıllık dönemde büyük kongre sayısında yüzde 254'lük artış yaşandı.
Kıyı turizminde kişi başına harcama 600-700 dolar düzeyinde iken bu rakamın kongre turizminde 2 bin - 2 bin 500 dolar seviyesinde olması ülkeler için bu turizm alanının ne kadar cazip olduğunu ortaya koyuyor. 2013 yılında Türkiye'ye kongre, seminer ve fuar için gelenlerin toplam sayısı 2.4 milyon olarak gerçekleşirken, kongre turizmi gelirlerinin ise 2.5 milyar doları aştığı dikkat çekiyor.
İSTANBUL’DA SONBAHARDA YER BULMAK ZOR
TÜRSAB’ın ‘Türkiye Kongre Turizm Raporu 2013’ son on yılda başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin bu alanda gösterdiği performansı gözler önüne seriyor. Türkiye’yi dünyada 21'inci sıraya yükselten talep, tarih ve kültür başkenti İstanbul’u da 9'uncu sıraya taşıdı. Üstelik yoğun talep Türkiye ve İstanbul’un bu listede 2014 ve 2015 yıllarında da önünün açık olduğunu gösteriyor. Şimdiden Türkiye’de 106, İstanbul’da ise 77 adet kongre için tarih alındı. İstanbul’da Lütfi Kırdar, Sütlüce kongre merkezlerinde mayıs, eylül ve ekim aylarında yer bulmak oldukça zor. Bu yıl için 49 bin delegenin yeri şimdiden ayırtılmış durumda. 2014 yılında Türkiye’nin bu rakamlar ışığında kongre turizminden elde edeceği gelirin 3 milyar doları bulacağı ifade ediliyor. Bu rakamdan İstanbul’un alacağı pay ise 1.7 milyar doların üzerinde olacak.
TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, geçen son 10 yıllık dönemde Türkiye’nin kedi potansiyelini keşfederek hem turist sayısı hem de turizm gelirlerini önemli ölçüde artırdığını belirterek, “Bunda son yıllarda öne çıkan kongre turizmindeki payını artırması da büyük etken olarak karşımıza çıktı. Şimdi daha önce bizim için hayal olan 2.5 milyar dolarlık kongre turizm gelirlerini konuşuyoruz. Bu yıl söz konusu rakam 3 milyar doları aşacaktır. Türkiye’de kongre turizminin gelişimini yıllık 10 milyonu geçen turist sayısına ulaşan İstanbul’un turizmdeki patlaması da destekledi. İstanbul’da Paris, Londra, Roma gibi dünyanın önde gelen turizm kentlerine ayak uydurularak, daha zengin olan doğal ve kültürel potansiyeli ortaya çıkarıldı” diyor.
ÖZET BULGULAR
■ İstanbul, 500 kişiden fazla delegeye ev sahipliği yapan 113 etkinlik ile dünya kongre şehirleri arasında 9'uncu sırada yer alıyor.
■ Türkiye 148 bin delege ile yine aynı kategoride dünyada 11’inci sırada.
■ Kıyı turizminde kişi başı harcama 600-700 dolar iken, kongre turizminde 2 bin-2 bin 500 dolar seviyesinde.
■ Türkiye'nin kongre turizminden elde ettiği gelir 2013 yılı itibarıyla 2.5 milyar dolar. Bu miktarın yaklaşık 250 milyon dolarlık kısmı 500 ve üstü kişilik organize alımların yapıldığı kongrelerden, kalanı ise daha küçük, yerel veya bireysel alımların yapıldığı kongre, seminer, fuar gibi iş ziyaretlerinden geliyor.
■ İstanbul'da 2014 yılı için şimdiden 57, 2015 yılı için ise 20 kongre açıklandı. Türkiye genelinde bu rakam şu an için toplam 106.
■ 2014 yılında İstanbul'daki kongreler için 49 bin delege yerini ayırttı bile. Bu rakamın yıl toplamında ilk kez 100 bini aşması bekleniyor. Böylece, sadece İstanbul'un büyük kongrelerden elde edeceği gelir 250 milyon doları bulacak. İstanbul'un toplam kongre ve seminer gelirlerinin ise 1.7 milyar doları aşacağı tahmin ediliyor.
BÖLÜM 1: TÜRKİYE'DE KONGRE TURİZMİ
10 YILDA YÜZDE 254 ARTIŞ: Kongre turizminde Türkiye son yılların parlayan yıldızı oldu. Kongre turistinin kişi başı harcamasının, kıyı turistinin harcamasını 3'e katlaması tüm ülkeleri bu pastadan daha çok pay almaya itiyor. Türkiye, özellikle İstanbul ile kongre turizmi listelerinde hızla ilerliyor. Her ne kadar İstanbul’da 2013’te yaşanan olaylar, bu yıl için gerçekleşmesi planlanan bazı kongrelere gölge düşürmüş olsa da uzun dönemli iptaller beklenmiyor.
Nitekim rakamlar da bu tezi güçlendiriyor. 2013 yılı rakamlarına bakıldığında Türkiye’ye kongre turizmi kategorisinde nitelendirilecek 2.4 milyon kişinin geldiği görülüyor. Bu rakamın bu yıl 3 milyon kişiyi aşması toplam kongre turizmi gelirini de 3 miyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye’nin bu alandan sağladığı gelir 2013 itibarıyla 2.5 milyar dolar. Yani 32.3 milyar dolarlık turizm geliri içinde kongre turizminin payı yüzde 7.7 seviyesinde.
Türkiye’de kongre turizmi pazarı henüz istenilen seviyelere ulaşmış olmasa da büyüme hızı göz kamaştırıyor. 500 ve üstü katılımcı sayısı olan uluslararası nitelikteki kongreler baz alınarak yapılan sıralamalarda, Türkiye'nin büyüme hızı dünya ortalamasının 2 katı. Kongre turizminin büyüme hızı dünyada yüzde 6 ila 10 civarında seyrederken, Türkiye’deki büyüme bu ortalamanın oldukça üstünde. Son 3 yılın verilerine göre, Türkiye’deki kongre sayısındaki artış yüzde 22.5 olarak gerçekleşti. 2004 yılında sadece 80 kongre düzenlenen Türkiye’de bu rakam 2012’de 179’a çıktı. Türkiye, dünya sıralamasında 31’inci iken de 10 basamak birden yükselerek 21’inci oldu. Avrupa sıralamasında ise 2004’te 18’inci iken 2012’de 12’inciliğe yükseldi. 2013 yılında Türkiye 196 kongreye ev sahipliği yaptı. Yani, 2004 yılından bu yana artış oranı yüzde 254’ü aştı. Katılımcı sayısı ise 71 binlerden 115 binli rakamlara çıktı. Dünya ve Avrupa listeleri henüz açıklanmadığı için Türkiye'nin sıralamadaki yeri 2013 itibarıyla net değil. Ancak rakamlar şimdiden Türkiye'nin ilk 20’nin içinde olmaya aday olduğunu gösteriyor.
TABLO 1: TÜRKİYE'DE KONGRE SAYISI SON 3 YILDA % 22.5 ARTTI
Yıl
Türkiye'deki kongre sayısı
Dünya sıralaması
Avrupa sıralaması
2004
80
31
18
2005
93
27
16
2006
98
28
17
2007
105
25
16
2008
98
28
18
2009
118
25
16
2010
160
20
12
2011
159
23
13
2012
179
21
12
2013*
196
-
-
10 yıllık değişim
% 245
10 sıra
6 sıra
* Uluslararası Kongre ve Konvansiyon Birliği (ICCA) verileri baz alınmıştır. ICCA, 2013 yılına ilişkin verileri henüz açıklamamıştır, 2013 verileri 2012 yılındaki büyümenin aynı seviyede seyrettiği varsayımıyla öngörülmüştür.
TABLO 2: KONGRE TURİSTİNİN SAYISI 100 BİNİ GEÇTİ
Yıl
Türkiye'deki katılımcı sayısı
Dünya sıralaması
Avrupa sıralaması
2004
71.330
22
11
2005
134.305
8
6
2006
98.090
20
13
2007
89.307
16
10
2008
96.089
20
8
2009
147.805
11
7
2010
79.014
23
11
2011
95.205
21
11
2012*
104.425
-
-
2013*
115.198
-
-
10 yıllık değişim
% 161
1 sıra
-
* Uluslararası Kongre ve Konvansiyon Birliği (ICCA) verileri baz alınmıştır. ICCA, 2013 yılına ilişkin verileri henüz açıklamamıştır, 2013 verileri 2012 yılındaki büyümenin aynı seviyede seyrettiği varsayımıyla öngörülmüştür.
2.4 MİLYON TÜRK İŞ SEYAHATİNE ÇIKTI: Sadece 500 ve üstü sayıda katılımcı ve uluslararası nitelikteki kongreler değil, tüm kongre, seminer, fuar ve iş gezileri baz alındığında ortaya daha büyük bir pasta çıkıyor. Dünyada 100 milyondan fazla kişinin bu çerçevede seyahat ettiği hesaplanıyor.
Türkiye'ye bakıldığında, 2013 yılında 2.4 milyon kişinin iş amaçlı seyahate çıktığı dikkat çekiyor. İş seyahatine çıkanların toplam içerisindeki payı da 4 yıl içerisinde yüzde 4.9'dan yüzde 6.1'e yükselmiş durumda.
TABLO 3: TÜRKİYE'YE YAPILAN İŞ SEYAHATLERİ 4 YILDA YÜZDE 54 ARTTI
Yıl
Toplam ziyaretçi*
İş amaçlı ziyaretçi*
İş amaçlı ziyaretçinin payı
2009
31.972.407
1.577.508
% 4,9
2010
33.027.944
1.743.940
% 5,2
2011
36.151.328
2.134.625
% 5,9
2012
36.776.645
2.199.410
% 5,9
2013
39.707.956
2.427.553
% 6,1
4 yıllık değişim
% 24,1
% 53,8
*Yurtdışından Türkiye’ye gelen yabancı ve yerli tüm ziyaretçiler toplamı
KUŞADASI'NA 200 MİLYON TL'LİK YATIRIM 12 BİN KİŞİLİK KAPASİTE REKORU GETİRDİ: Son dönemde kongre turizminde atağa kalkan beldelerin başında Kuşadası geliyor. 2003 yılında Kongre Merkezi yatırımı ve işletmeciliğini yapmak üzere kurulan Komer AŞ, 2005 yılında Kuşadası'ndaki Efes Kongre Merkezi'nin temelini attı. 30 Ekim 2013'te açılan Kongre Merkezi'ne toplamda 200 milyon TL'lik yatırım yapıldı. Bu kısa süre zarfında Kongre Merkezi, 2 büyük kongreye ev sahipliği yaptı. İki kongrede toplam 2 bin kişiyi ağırlayan Merkez, mayıs ayında da Uluslararası Diş Hekimleri Kongresi'ne ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor.
TABLO 4: EN BÜYÜK KAPASİTE EFES KONGRE MERKEZİ'NDE
Mekan
İl
Kapasite
İstanbul Kongre Merkezi
İstanbul
3.700
Haliç Kongre Merkezi
İstanbul
3.000
Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı
İstanbul
5.000
Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi
İstanbul
1.821
Feshane Kongre Merkezi
İstanbul
3.420
WOW Hotels&Convention Center
İstanbul
6.500
Hilton Bomonti
İstanbul
2.900
Hilton Oteli
İstanbul
3.450
Grand Cevahir Otel ve Kongre Merkezi
İstanbul
3.513
İnşaat Mühendisleri Odası Kongre ve Kültür Merkezi
Ankara
726
Divan Talya Kongre ve Konferans Merkezi
Antalya
2.500
Efes Kongre Merkezi
Kuşadası
12.000
Sheraton Çeşme Otel Kongre Merkezi
İzmir
1.600
BÖLÜM 2: İSTANBUL'DA KONGRE TURİZMİ
İSTANBUL'DA 2013'TE 142 KONGRE DÜZENLENDİ: İstanbul Kongre ve Ziyaretçi Bürosu (ICVB) verilerine göre, İstanbul dünyanın sayılı kongre ve toplantı merkezlerinden biri haline gelmiş durumda. İstanbul 500 ve üstü delegenin katıldığı kongreler kategorisinde dünya birinciliğini 2011 yılında aldı. Dünya sıralamasında da 3 yıldır ilk 10'da yer alan İstanbul 2012 yılında 128 kongre ile 9'uncu sırada yer aldı. Böylece İstanbul, Lizbon, Dubai, Amsterdam, Hong Kong, Barselona ve Pekin’i geride bıraktı.
TABLO 4: İSTANBUL'DA KONGRE SAYISI 10 YILDA % 273 ARTTI
Yıl
İstanbul'daki kongre sayısı
Dünya sıralaması
Avrupa sıralaması
2004
52
25
18
2005
57
24
19
2006
73
15
12
2007
70
21
14
2008
72
17
12
2009
80
17
13
2010
109
7
6
2011
113
9
8
2012
128
9
8
2013
142
-
-
10 yıllık değişim
% 273
16 sıra
10 sıra
* Uluslararası Kongre ve Konvansiyon Birliği (ICCA) verileri baz alınmıştır.
BÜYÜK KONGRE ZİYARETÇİSİ 80 BİNİ AŞTI: İstanbul’un yükselişindeki en temel faktör kuşkusuz şehrin zengin tarihi ve coğrafi konumu. İstanbul’a 3-4 saatlik uçuş mesafesinde olan 50’den fazla ülkede, 1.5 milyar insan yaşıyor ve bu bölge 25 trilyon dolarlık bir ekonomi dönüyor. 500 ve üstü sayıda delegeli kongrelerde İstanbul'a 2013 yılında 80 binin üzerinde ziyaretçi geldi. Böylece 10 yıllık dönemde ziyaretçi artışı yüzde 435 olarak gerçekleşti. Türkiye'ye kongre için gelenlerin yüzde 70'i İstanbul'u ziyaret etmiş oldu. Bu artış hızıyla birlikte, bu kategoride İstanbul'a geleceklerin sayısının 2014 yılında 100 bini aşması bekleniyor.
TABLO 5: KONGRECİLERİN YÜZDE 70'İ İSTANBUL'A GELİYOR
Yıl
İstanbul'daki katılımcı sayısı
Dünya sıralaması
Avrupa sıralaması
2004
18.522
20
13
2005
47.921
4
4
2006
45.342
8
6
2007
33.430
13
10
2008
52.899
8
5
2009
75.899
4
4
2010
46.374
11
8
2011
66.834
8
7
2012*
72.800
-
-
2013*
80.638
-
-
10 yıllık değişim
% 435
12 sıra
6 sıra
* Uluslararası Kongre ve Konvansiyon Birliği (ICCA) verileri baz alınmıştır. ICCA, 2013 yılına ilişkin verileri henüz açıklamamıştır, 2013 verileri 2012 yılındaki büyümenin aynı seyrettiği varsayımıyla öngörülmüştür.
İSTANBUL'UN HEDEFİ AVRUPA'DA İLK 3: 2011 yılında İstanbul, 500 kişi ve üstü katılımcılı kongreler sıralamasında dünya birincisi oldu. Toplam kongre pazarına bakıldığında da 9'uncu sırada bulunan İstanbul'un kısa ve orta vadeli hedefi Avrupa'da ilk 3, dünyanın da ilk 5 kongre şehri arasına girmek. Son 3 yılda kongre salonu kapasitesinin 3 katına çıkaran İstanbul'un yanı sıra diğer iller de bu yarışta öne geçmek istiyor. Türkiye Turizm Stratejisi 2023 yılı raporuna göre; Türkiye’de Kongre turizmine altyapısı uygun iller İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir, Konya, Bursa, Mersin ve Eskişehir olarak sıralanıyor.
TABLO 6: İSTANBUL DÜNYADA 9'UNCU SIRADA
Sıra
Şehir
Kongre sayısı
1
Viyana
195
2
Paris
181
3
Berlin
172
4
Madrid
164
5
Barselona
154
6
Londra
150
7
Singapur
150
8
Kopenhag
137
9
İstanbul
128
10
Amsterdam
122
* ICCA verileri, 2012. (2013 yılı global verileri henüz açıklanmamıştır.)
BÖLÜM 3: KONGRE TURİZMİ NEDEN ÖNEMLİ?
GELİRLER VE 2014-2015 BEKLENTİLERİ
KONGREYE GELEN TURİST 3 KAT FAZLA HARCIYOR: Ağırlıklı olarak Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarını tercih eden turistlerin ortalama kişi başı harcamasının 750-800 dolar seviyesinde. Buna karşılık, kongre turizmi için Türkiye'ye gelen turistlerin ortalama kişi başı harcaması ise 2 bin-2 bin 500 dolar. Yani kongre turisti, tatil için kıyıları tercih eden turistin 3 katı kadar para harcıyor. Türkiye’nin kıyı şeridinde her şey dahil sistemin ağırlıklı olduğu düşünüldüğünde, gelen turistin daha çok tesiste kaldığı, bölgedeki ticaret hacmini artırmakta sınırlı olduğu biliniyor. Yapılan araştırmalar, kongre turizminde tam tersi bir durumun söz konusu olduğunu gösteriyor.
Kongre için bir kente giden turist toplam harcamalarının yüzde 30’ünü konaklamaya ayırıyor. Harcamalar içinde gezi ve eğlence yüzde 20, yeme içme de yüzde 20 pay tutuyor.
TABLO 7: KONGRE TURİSTİ PARANIN % 40'INI GEZMEYE VE YEMEYE HARCIYOR
Harcama ($)
Pay (%)
Turist-ortalama
TOPLAM
800
Kongre turisti
Konaklama
750
30
Ulaşım
750
30
Gezi ve eğlence
500
20
Yiyecek-içecek
500
20
TOPLAM
2.500
100
80 KONGRENİN YERİ ŞİMDİDEN HAZIR: Türkiye’de kongre turizmi denilince akla ilk gelen yer kuşkusuz İstanbul. Her ne kadar 2013 yılına Gezi olayları ile başlayan ve sokaklara taşan gerginlik yurtdışında algı açından bir olumsuzluk yaratsa da 2014 ve 2015 için beklentiler iyimser. Birçok kongre bilgisi çeşitli sebepler ile kongre gerçekleşmeden Kongre ve Ziyaretçi Büroları tarafından paylaşılmak istenmiyor. Net rakamlara bu nedenle yılsonundan önce ulaşmak mümkün değil. Ancak TÜRSAB’ın üyelerinden edindiği bilgiye göre 2014 yılı için 80 kongre için yer ayırtılmış duruma. 2015 yılı için ise 26 kongre için rezervasyonlar yapıldı bile.
TABLO 8: İSTANBUL'DA 57 KONGRE ŞİMDİDEN AÇIKLANDI
2014
2015
Ankara
5
2
Antalya
14
1
Bursa
1
1
İstanbul
57
20
İzmir
2
2
Kapadokya
1
-
Kaynak: TÜRSAB
İSTANBUL'UN KONGRE GELİR BEKLENTİSİ 1.7 MİLYAR DOLAR: Kongre turizminde hem kongre sayısı hem de katılımcı sayısı açısından aslan payını alan İstanbul, kongre turizmi gelirlerinden de en büyük payı alıyor. İstanbul'da bu yıl 100 bini aşması beklenen 500 ve üstü katılımcılı uluslar arası kongrelerden 250 milyon doların üzerinde gelir elde edilmesi bekleniyor. Öte yandan, daha az sayıda katılımcılı ya da ulusal nitelikteki kongrelerin yanı sıra seminerler ve fuarlarla birlikte bu rakamın 1.7 milyar dolar olarak gerçekleşmesi hedefleniyor. Böylece İstanbul'un turizm gelirleri içerisinde kongre turizmi gelirinin payı yüzde 20'ye çıkacak. Türkiye genelinde kongre turizminin toplam turizm gelirleri içerisindeki payı ise yüzde 7-8 düzeyinde.
BÖLÜM 4: DÜNYADA KONGRE TURİZMİ
VE TÜRKİYE İÇİN ÖNERİLER
DÜNYADA TURİZM GELİRİNİN YÜZDE 30'U KONGRELERDEN: Kongre turizmi, turizm sektörünün en gözde segmentlerinin başında geliyor. Bunun nedeni, kongre turistinin kıyı turisti ortalamasına göre daha çok harcama yapması. Dünya turizm gelirlerinin yüzde 30'a yakını kongre turizminden sağlanıyor. Toplam 1 trilyon 75 milyon doları aşan turizm gelirlerinin içerisinde kongre turizminin aldığı pay 250 milyar dolar olarak hesaplanıyor.
KONGRELERİN YÜZDE 57'Sİ AVRUPA'DA DÜZENLENİYOR: Dünyada kongrelerin etkin olarak düzenlenmeye başlaması 1900'lü yılların başına denk geliyor. 1901 yılında dünyada 70 kongre düzenlendi, bu rakam 1910 yılında 200'e yükseldi. Bugün, kongre turizminde dünya lideri Avrupa. Dünyada yılda 9 binden fazla kongre yapıldığı, 80 milyona yakın kişinin de bu kongreler için seyahat ettiği hesaplanıyor. ABD yılda 300'den fazla Uluslar arası büyük kongreye ev sahipliği yaparken, ABD'yi az bir farkla Almanya takip ediyor. Öte yandan, Avrupa'ya bir bütün olarak bakıldığında ise kıtanın kongre turizm pastasının yüzde 57'sine sahip olduğu dikkat çekiyor. ABD'nin payı ise yüzde 17'ler düzeyinde. Kongrelerde en çok rağbet gören 4 segment ise, sağlık, bilim, sanayi ve teknoloji.
TABLO 9: AVRUPA VE ABD PASTANIN YÜZDE 74'ÜNE SAHİP
Kıta
Kongre turizminden aldığı pay (%)
Avrupa
56,1
Kuzey Amerika
17,1
Asya
13
Güney Amerika
5,1
Avustralya
4,4
Afrika
4
Kaynak: ICCA
TÜRKİYE ULAŞILABİLİR OLMASIYLA ÖNE ÇIKIYOR: Türkiye'de kongre turizmi alanında 200'ün üzerinde acente hizmet veriyor. Tanıtım ve imajın çok önemli seçme kriterleri olduğu kongre turizmi için, kaliteli alt ve üst yapı yatırımları şart. Türkiye'nin kongre turizminde tercih edilmesinin arkasında, ulaşılabilirlik, toplantı ve kongre merkezleri, konaklama tesisleri, sosyal programların düzenlenebileceği tarihi ve özellikli mekânlar ile bölgenin ve şehrin doğal ve tarihi zenginlikleri bulunuyor.
EN AZ BİN KİŞİ KAPASİTELİ SALON YATIRIMI İHTİYACI: İstanbul'un birinciliğe yerleştiği 500 ve daha fazla kişilik kongreler alanında yeni yatırım ihtiyacı halen bulunuyor. Hatta uzmanlar, daha büyük kongrelere ev sahipliği yapabilmek için en az bin ila bin 500 kişi kapasiteli salon yapılmasının önemine işaret ediyor. Bu alanda yatırımcıların elini kolaylaştıracak etken ise, kongre turizmi yatırımlarının sezonluk otellere göre yatırım geri dönüş süresinin çok daha kısa olması. Merkezlerde, çok sayıda ufak salonun bulunması bir avantaj, ancak bu salonların geniş katılımlı etkinlikler için gerektiğinde büyük salonlara dönüşebilmesi de önemli. Merkezdeki kablosuz internet, projektör ve video konferans sistemleri gibi teknolojik özellikler kadar, havalimanlarına yakınlık da bir diğer önemli unsur.
TÜRKİYE’NİN KONGRE TURİZMİNDE 2023 HEDEFLERİ:
Kongre turizmine yönelik planlama ve tahsis çalışmaları yapılarak yatırımcılara yön gösterici kongre, fuar ve etkinlikleri teşvik edici politikalar geliştirilecek. Kongre turizmine altyapısı uygun iller İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Konya, Bursa, Mersin öncellikle ele alınarak Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yönlendirici çalışmalar yapılacak. Kongre turizminde varış noktası yönetim şirketlerinin rolü yeniden düzenlenecek. Kongre merkezi olarak planlanan bölgelerin nitelikli turizm tesislerine ve uluslar arası havaalanı sahip olması sağlanacak. Her ilde kongre merkezi oluşturularak gerek ulusal gerekse uluslar arası kongrelerin Türkiye’de yapılması için tanıtma planlama ve uygulama projeleri yapılacak. Fuar turizminin geliştirilmesi için fuar şehirleri ve merkezleri belirlenerek fuar organizasyonları geliştirilecek. İstanbul, Antalya, İzmir ve Ankara birinci derecede önemli fuar illeri olarak ve 15 yıllık zaman zarfında bu şartları kazanabilecek 3 il Adana, Gaziantep, Trabzon ikinci derece önemli fuar ili olarak belirlenecek bu çerçevede planlama çalışmaları
YORUMLAR